16. DERS KURANDA İSİM TAMLAMASI

Kıymetli Kuran Arapçası Takipçileri,

Bugüne kadar Kuranda geçen isimlerin özelliklerini görmüş ve  çok geçen bazı isimlere de yer vermiştik.

Bugünkü yazımızda ise belli şartlarda iki ismin yan yana gelmesiyle oluşan isim tamlamasını (izafet tamlaması) öğrenmeye çalışacağız.

Belli şartlarda iki isim yanyana getirilerek yapılan isim tamlaması türkçedeki isim tamlamasıyla aynıdır. 

Yanyana gelen bu iki isimden birincisi tamlanan (muzaf) ikincisi tamlayan (muzafun ileyh) ismini alır.

Belli şartlara gelecek olursak, muzâf olan yani tamlanan isim elif lam takısı ile gelmez.

 Muzafun ileyh yani tamlanan ise zamir ve özel isim değilse büyük çoğunlukta elif lam takısı ile gelir.

Tamlanan cümle içinde her türlü yerini alabilirken tamlayan sadece tamlanana bağlıdır. 

Önemli olan bir nokta da tamlayan yani muzafun ileyhin harekesi her zaman kesra olmak zorundadır.

Diğer bir husus tamlananda eğer tenvin, ikil (tesniye) nunu veya çoğul (cemi) nunu varsa bunlar düşer.

 Nas suresine bakarak örnekleri inceleyelim.

İlk satırda birabbi'n-nâs ifadesini görüyoruz. Bu bir isim tamlamasıdır. Baştaki bi -e, -a, -ile manalarına gelen harfi cer daha önce geçmişti. Rabbi'n-nâs ifadesinde ilk kelime Rabbi muzâf yani tamlanan görüldüğü gibi beklenen şartlarla gelmiş. Başında elif lam yok, sonunda tenvin yok vs. En-nâs kelimesi ise muzafun ileyh yani tamlayandır. İstenen şartları tamamlamış yani elif lamlı gelmiş son harekesi kesra. İfadenin manası insanların Rabbine demektir.

Altı çizili ikinci ifade meliki'n-nâs. İdareci, yönetici ve sahip manalarına gelen melik ilk kelime muzâf yani tamlanan, insanlar manasana gelen en-nâs kelimesi ise muzafun ileyh tamlayan olmaktadır. Yukarıda izah edildiği gibi şartla yerine gelmiş. Mana ise insanların sahibi olmaktadır. İlahi'n-nâs ifadesi de isim tamlaması insanların ilahı manasına gelmektedir.

Diğer iki örneği de size bırakıyorum. Yaptıklarınızı academicarabic@gmail.com adresine gönderebilirsiniz. Kolay gelsin.